Mury krakowskiego getta
- szkieletek
- Starszy redaktor
- Posty: 1033
- Rejestracja: 2014-10-15, 23:18
- Lokalizacja: Eternia
Mury krakowskiego getta
W roku 1941 hitlerowskie władze okupacyjne założyły w krakowskiej dzielnicy Podgórze getto dla ludności żydowskiej miasta.
Jego teren otoczono wysokim murem zaopatrzonym w cztery bramy. Kształt ogrodzenia prawdopodobnie nieprzypadkowo nawiązywał symboliką do rzędu macew, żydowskich nagrobków. Teren getta uzyskał status dzielnicy zamkniętej 15 października 1941 roku.
W obrębie murów znalazły się następujące ulice:
ul. Nadwiślańska - fragment
ul. Piwna
ul. Kącik
ul. Józefińska
ul. B. Limanowskiego
ul. Rękawka
ul. A. Potebni
ul. R. Traugutta
ul. Janowa Wola
ul. Na Zjeździe
ul. Węgierska
ul. Przy moście - fragment
Do dziś przetrwały dwa relikty dawnych murowanych granic getta - pierwszy znajduje się przy ulicy Lwowskiej, drugi przy ulicy Bolesława Limanowskiego, na tyłach budynku Szkoły Podstawowej.
Jego teren otoczono wysokim murem zaopatrzonym w cztery bramy. Kształt ogrodzenia prawdopodobnie nieprzypadkowo nawiązywał symboliką do rzędu macew, żydowskich nagrobków. Teren getta uzyskał status dzielnicy zamkniętej 15 października 1941 roku.
W obrębie murów znalazły się następujące ulice:
ul. Nadwiślańska - fragment
ul. Piwna
ul. Kącik
ul. Józefińska
ul. B. Limanowskiego
ul. Rękawka
ul. A. Potebni
ul. R. Traugutta
ul. Janowa Wola
ul. Na Zjeździe
ul. Węgierska
ul. Przy moście - fragment
Do dziś przetrwały dwa relikty dawnych murowanych granic getta - pierwszy znajduje się przy ulicy Lwowskiej, drugi przy ulicy Bolesława Limanowskiego, na tyłach budynku Szkoły Podstawowej.
- Załączniki
-
- Mur getta ulicy Limanowskiego (2).JPG (67.81 KiB) Przejrzano 24043 razy
-
- Mur getta ulicy Limanowskiego (1).JPG (65.19 KiB) Przejrzano 24043 razy
-
- Mur getta ulicy Limanowskiego.JPG (60.89 KiB) Przejrzano 24043 razy
-
- Mur getta przy ulicy Lwowskiej (4).jpg (61.06 KiB) Przejrzano 24043 razy
-
- Mur getta przy ulicy Lwowskiej (3).jpg (72.3 KiB) Przejrzano 24043 razy
-
- Mur getta przy ulicy Lwowskiej (2).jpg (63.17 KiB) Przejrzano 24043 razy
-
- Mur getta przy ulicy Lwowskiej (1).jpg (74.06 KiB) Przejrzano 24043 razy
-
- Mur getta przy ulicy Lwowskiej.jpg (64.47 KiB) Przejrzano 24043 razy
"Wszystko, co dzisiaj było dla nas pamiątką, jutro może być zasypane pyłem zapomnienia. Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać."
Dla porównania oba fragmenty Muru Getta. Różnią się od siebie. Ten na Lwowskiej to wysoki na ponad 3 m oryginał. Ten pod Benedyktem to w dużej mierze niska replika z 2000 r.
- Załączniki
-
- Mury Getta Krakowskiego - pod Benedyktem - fot. 20.JPG (49.93 KiB) Przejrzano 24022 razy
-
- Mury Getta Krakowskiego - pod Benedyktem - fot. 17.JPG (51.22 KiB) Przejrzano 24022 razy
-
- Mury Getta Krakowskiego - na Lwowskiej - fot. 16.JPG (55.06 KiB) Przejrzano 24022 razy
-
- Mury Getta Krakowskiego - pod Benedyktem - fot. 15.JPG (58.44 KiB) Przejrzano 24022 razy
-
- Mury Getta Krakowskiego - na Lwowskiej - fot. 14.JPG (56.81 KiB) Przejrzano 24022 razy
-
- Mury Getta Krakowskiego - pod Benedyktem - fot. 13.JPG (70.55 KiB) Przejrzano 24022 razy
-
- Mury Getta Krakowskiego - na Lwowskiej - fot. 12.JPG (60.71 KiB) Przejrzano 24022 razy
-
- Mury Getta Krakowskiego - pod Benedyktem - fot. 11.JPG (61.25 KiB) Przejrzano 24022 razy
-
- Mury Getta Krakowskiego - na Lwowskiej - fot. 10.JPG (70.49 KiB) Przejrzano 24022 razy
-
- Mury Getta Krakowskiego - pod Benedyktem - fot. 9.JPG (63.58 KiB) Przejrzano 24022 razy
Nim opiszę historię tego, ważnego w Krakowie Miejsca Pamięci, jeszcze kilka zdjęć wprowadzenia:
- Załączniki
-
- Mury Getta Krakowskiego do Âścian Benedykta - fot. 2.JPG (77.18 KiB) Przejrzano 24015 razy
-
- Mury Getta Krakowskiego - fot. 1.JPG (61.46 KiB) Przejrzano 24015 razy
-
- Mury Getta Krakowskiego - maj 1941 r..JPG (49.89 KiB) Przejrzano 24015 razy
-
- Mury Getta Krakowskiego - plan.JPG (62.07 KiB) Przejrzano 24015 razy
Niby nic, ale mi trochę nie pasuje ten czerwony słonik i huśtaweczka pod tym murem. Nie żebym był przesadnie pro-jehudimkowy, ale przypomina mi się taki wiersz pewnego polskojęzycznego Litwina pt. Campo di Fiori.
Tym bardziej ta huśtaweczka ze słonikiem jest makabrycznie smutna.
Fajny placyk zabaw moznaby urządzić na górze gdzieś, tam jest miejsca ile bądź, możnaby to zrobić wypaśne dla dziatwy.
koniec offtopu.
Tym bardziej ta huśtaweczka ze słonikiem jest makabrycznie smutna.
Fajny placyk zabaw moznaby urządzić na górze gdzieś, tam jest miejsca ile bądź, możnaby to zrobić wypaśne dla dziatwy.
koniec offtopu.
Ja nie jestem na tyle szalony, żeby mniemać coś czy też nie mniemać...
A ja z przekorą napiszę po co ten mur przy tym czerwonym słoniku? Szary mur nie pasuje do miejsca zabaw naszych dzieci.
Człowiek zniesie wszystko prócz jajka.
.............................................................
www.rawelin.org
www.facebook.com/dariusz.krzysztalowski/
.............................................................
www.rawelin.org
www.facebook.com/dariusz.krzysztalowski/
Obraz wyrastającego z pionowych ściany Benedykta - Mur Krakowskiego Getta - poznał cały świat dzięki Hollywood...
- Załączniki
-
- Kadr z Listy Schindlera
- 1943 - Likwidacja Getta Krakowskiego wg. Stevena Spielberga.JPG (52.58 KiB) Przejrzano 23988 razy
-
- W Muzeum Fabryka Schindlera
- 1941 - Utworzenie Getta Krakowskiego wg. jednego z jego mieszkaĂącĂłw.JPG (37.75 KiB) Przejrzano 23988 razy
-
- Kadr z Listy Schindlera
- 1941 - Utworzenie Krakowskiego Getta wg. Stevena Spielberga.JPG (63.38 KiB) Przejrzano 23988 razy
-
- Mury Getta Krakowskiego - pod Benedyktem - fot. 3.JPG (62.16 KiB) Przejrzano 23988 razy
- szkieletek
- Starszy redaktor
- Posty: 1033
- Rejestracja: 2014-10-15, 23:18
- Lokalizacja: Eternia
Czerwony płaszczyk i czerwony słonik.
Michel QuoistJak ci mam powiedzieć czym jest śmierć, jeśli jeszcze nie wiem, czym jest życie
"Wszystko, co dzisiaj było dla nas pamiątką, jutro może być zasypane pyłem zapomnienia. Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać."
Pozwólcie że zadam pytanie trochę innej natury.
Przy wojennych zapotrzebowaniach na materiały budowlane budowanie takiego muru z taką inkrustacją jak te półokrągłe "blanki". To jest jakieś coś z lekka nie do pojęcia.
Mamy we Wrocławiu prawie podobny mur jeżeli chodzi o Judaika, lecz jest to mur starego cmentarza żydowskiego przy ul. Ślężnej. Cmentarz w zasadzie nadal tam istnieje, choć dzisiaj jest częściowo muzeum sztuki cmentarnej.
Jaki ten półokrągły "krenelarz" na murze krakowskiego getta, miał w tym przypadku sens?
Przy wojennych zapotrzebowaniach na materiały budowlane budowanie takiego muru z taką inkrustacją jak te półokrągłe "blanki". To jest jakieś coś z lekka nie do pojęcia.
Mamy we Wrocławiu prawie podobny mur jeżeli chodzi o Judaika, lecz jest to mur starego cmentarza żydowskiego przy ul. Ślężnej. Cmentarz w zasadzie nadal tam istnieje, choć dzisiaj jest częściowo muzeum sztuki cmentarnej.
Jaki ten półokrągły "krenelarz" na murze krakowskiego getta, miał w tym przypadku sens?
W fortyfikacyjny temat wlazłem przez przypadek w 1988 roku. A bardziej dogłębnie w 1989 r.
Sens psychologiczny... taka ziemia obiecana. Jak mur taki wypasiony to co dopiera za nim!
Człowiek zniesie wszystko prócz jajka.
.............................................................
www.rawelin.org
www.facebook.com/dariusz.krzysztalowski/
.............................................................
www.rawelin.org
www.facebook.com/dariusz.krzysztalowski/
Zdaje się, że sz. pan dr Frank mówił, że będzie miał u siebie najładnieszy mur pośród innych gett, ale czy on był prowodyrem projektu - tego nie wiem. W każdym razie to wygląda na takie makabryczne zboczenie - cos jak strzelać ludziom w czachy w białych rękawiczkach i pod jedwabnym krawatem. Żeby było ładnie.
To prawda, że Niemcy mieli na uwadze wojenny czas i różne wydatki wojenne, dlatego żydenraty dostawały polecenie grodzenia gett własnym kosztem. Niemcy by za to w życiu nie zapłacili.
Niemcy wracają do normalności. Właśnie się Sztazi Merkelowej wyrwało przejęzycznie, poniekąd freudowskie, bo we czwartek chlapnęła w Rajchstagu, że antysemityzm jest niemickim obowiązkiem (sic!). No to się wiara przez moment cieszyła, że znowu będą się mogli zachowywać naturalnie...
To prawda, że Niemcy mieli na uwadze wojenny czas i różne wydatki wojenne, dlatego żydenraty dostawały polecenie grodzenia gett własnym kosztem. Niemcy by za to w życiu nie zapłacili.
Niemcy wracają do normalności. Właśnie się Sztazi Merkelowej wyrwało przejęzycznie, poniekąd freudowskie, bo we czwartek chlapnęła w Rajchstagu, że antysemityzm jest niemickim obowiązkiem (sic!). No to się wiara przez moment cieszyła, że znowu będą się mogli zachowywać naturalnie...
Ja nie jestem na tyle szalony, żeby mniemać coś czy też nie mniemać...
Szkoda, ze postów nie można edytować:
Ten pan Austriak:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Otto_von_W%C3%A4chter
miał żonę, która podobno powiedziała tak:
„W Krakowie mój mąż wzniósł dookoła getta mury w stylu orientalnym, z pięknymi Łukami i blankami. Krakowscy Żydzi doprawdy nie mogą się skarżyć. Prawdziwie elegancki mur w guście hebrajskim”. (za: Roman Kiełkowski, Historie spod Kopca Krakusa, Kraków 1972, s. 348)
http://przewodnicypokrakowie.pl/getto.php
Ten pan Austriak:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Otto_von_W%C3%A4chter
miał żonę, która podobno powiedziała tak:
„W Krakowie mój mąż wzniósł dookoła getta mury w stylu orientalnym, z pięknymi Łukami i blankami. Krakowscy Żydzi doprawdy nie mogą się skarżyć. Prawdziwie elegancki mur w guście hebrajskim”. (za: Roman Kiełkowski, Historie spod Kopca Krakusa, Kraków 1972, s. 348)
http://przewodnicypokrakowie.pl/getto.php
Ja nie jestem na tyle szalony, żeby mniemać coś czy też nie mniemać...
Otto von Wächter wymyślił taki kształt muru, aby ponurym obrazem kirkutu z macewami, przypominał zgromadzonym za nim Żydom o ich rychłym przeznaczeniu.
Zastanawia mnie wygląd dwukrotnie już odrestaurowanego, niskiego fragmentu muru wspartego o pionowe ściany oraz górującym nad nim Fortem nr 31 i kościółkiem Św. Benedykta. Dziwi mnie również jego przebieg w rejonie placu szkolnego budynku historycznej Szkoły Ludowej przy Limanowskiego. Jego łatwa do przeskoczenia wysokość tłumaczona jest powojennym zasypaniem sąsiedniego wyrobiska (plac zabaw) gruzem i śmieciami. Porównując współczesne (moje) zdjęcia z fotografiami z czasu Getta, można zauważyć, że mur przecina wylot ulicy Rękawka, a ostatnia przy nim, narożna kamienica ma po dziś dzień zamurowane okna. Od kamienicy mur podchodził blisko pod pionowe urwiska Lasoty, by dalej załamać się równolegle w stronę szkoły. W ten sposób zamknięto ścianami plac dzisiejszego boiska szkolnego.
Opisany powyżej mur spełniał swoją rolę jedynie przez jeden rok, do czerwca 1942 r. Później, po zaciśnięciu terenu Getta, został rozebrany. Pozostające za szkołą jego fragmenty, za sprawą Fundacji Rodziny Mosberg, na pocz. XXI w. nadbudowano, odtwarzając głównie jego kształt.
Zastanawia mnie wygląd dwukrotnie już odrestaurowanego, niskiego fragmentu muru wspartego o pionowe ściany oraz górującym nad nim Fortem nr 31 i kościółkiem Św. Benedykta. Dziwi mnie również jego przebieg w rejonie placu szkolnego budynku historycznej Szkoły Ludowej przy Limanowskiego. Jego łatwa do przeskoczenia wysokość tłumaczona jest powojennym zasypaniem sąsiedniego wyrobiska (plac zabaw) gruzem i śmieciami. Porównując współczesne (moje) zdjęcia z fotografiami z czasu Getta, można zauważyć, że mur przecina wylot ulicy Rękawka, a ostatnia przy nim, narożna kamienica ma po dziś dzień zamurowane okna. Od kamienicy mur podchodził blisko pod pionowe urwiska Lasoty, by dalej załamać się równolegle w stronę szkoły. W ten sposób zamknięto ścianami plac dzisiejszego boiska szkolnego.
Opisany powyżej mur spełniał swoją rolę jedynie przez jeden rok, do czerwca 1942 r. Później, po zaciśnięciu terenu Getta, został rozebrany. Pozostające za szkołą jego fragmenty, za sprawą Fundacji Rodziny Mosberg, na pocz. XXI w. nadbudowano, odtwarzając głównie jego kształt.
- Załączniki
-
- 8. Miejska SzkoÂła Ludowa.JPG (59.17 KiB) Przejrzano 23951 razy
-
- 7. Mur getta pomiêdzy Szko³¹ a ul. Rêkawka.JPG (31.89 KiB) Przejrzano 23951 razy
-
- 6. Wejœcie na plac za szko³¹.JPG (29.37 KiB) Przejrzano 23951 razy
-
- 5. ÂŚciany pod Âśw. Benedyktem.JPG (37.63 KiB) Przejrzano 23951 razy
-
- 4. RĂłg RĂŞkawki i Limanowskiego.JPG (38.98 KiB) Przejrzano 23951 razy
-
- 3. Mur getta na ul. RĂŞkawka - z archiwum ARC.JPG (36.64 KiB) Przejrzano 23951 razy
-
- 2. Budowa muru getta na ul. RĂŞkawka - z archiwum MHK.JPG (50.4 KiB) Przejrzano 23951 razy
-
- 1. Wylot ul. RĂŞkawka.JPG (40.93 KiB) Przejrzano 23951 razy
Budynek Miejskiej Szkoły Ludowej - ob. Gimnazjum nr 35 - podczas okupacji służył Niemcom jako magazyn, w którym gromadzono meble zarekwirowane Żydom.
Szukam innych pozostałości lub śladów po murze Getta. Był wysoki - widać to na zdjęciu Pary na Krzemionkach - musiał mieć zatem solidny fundament.
Można przyjąć, że obecny murek szkolnej siatki ogrodzeniowej wzdłuż ul. Limanowskiego, posadowiono na pozostałościach po fundamencie Muru Getta.
Pomysł utworzenia za budynkiem szkolnym parku rekreacyjno-sportowego z możliwością uprawiania wspinaczki oraz łatwy do przeskoczenia mur odchodzący od pionowej ściany byłego kamieniołomu pod św. Benedyktem, a także umieszczone tuż obok Tablicy Pamięci huśtawki na placu zabaw - nie czynią tego miejsca godnym zadumy.
Uroczystości rocznicowe odbywają się pod Tablicą Pamięci przy ul. Lwowskiej.
Szukam innych pozostałości lub śladów po murze Getta. Był wysoki - widać to na zdjęciu Pary na Krzemionkach - musiał mieć zatem solidny fundament.
Można przyjąć, że obecny murek szkolnej siatki ogrodzeniowej wzdłuż ul. Limanowskiego, posadowiono na pozostałościach po fundamencie Muru Getta.
Pomysł utworzenia za budynkiem szkolnym parku rekreacyjno-sportowego z możliwością uprawiania wspinaczki oraz łatwy do przeskoczenia mur odchodzący od pionowej ściany byłego kamieniołomu pod św. Benedyktem, a także umieszczone tuż obok Tablicy Pamięci huśtawki na placu zabaw - nie czynią tego miejsca godnym zadumy.
Uroczystości rocznicowe odbywają się pod Tablicą Pamięci przy ul. Lwowskiej.
- Załączniki
-
- Plac zabaw dla dzieci.JPG (58.91 KiB) Przejrzano 23931 razy
-
- Tablica PamiĂŞci na Placu Zabaw
- Skalna Âściana i mur.JPG (61.2 KiB) Przejrzano 23931 razy
-
- The Wall.JPG (53.88 KiB) Przejrzano 23931 razy
-
- Murek szkolnego ogrodzenia - miejsce przebiegu Muru Getta od ul. RĂŞkawka do SzkoÂły.JPG (56.26 KiB) Przejrzano 23931 razy
-
- Para na Krzemionkach - ze zbiorĂłw Yad Vashem.JPG (35.32 KiB) Przejrzano 23931 razy
Na poniższym zdjęciu ze zbiorów Virtualnego Shtetla widać budowę Muru Getta przecinającego ul. Rękawka, ale tym razem przy jej wylocie na Rynek Podgórski i kościół św. Józefa.
W tak odciętej z obu stron Murem ulicy - na wprost innego muru więziennego - w kilku ceglanych budynkach Rękawka 30 mieszczących synagogę Ansche Chail oraz szkołę Talmud Tora, w 1940 r. dr med. Aleksander Biberstein założył szpital zakaźny. Rok później szpital włączono do utworzonego w Podgórzu Getta. Zaś dwa lata później, w czerwcu 1942 r. kiedy zmniejszono teren Getta, szpital przeniesiono do budynku przy Placu Zgody 3. Żydów stłoczonych na terenach odłączonych od Getta, w tym również z ul. Rękawka, wysiedlono do obozów koncentracyjnych.
Niemcy brzydzili się kontaktu z zakaźnie chorymi. Pozwoliło to wtedy ukryć się pomiędzy chorymi i uchronić przed wywózką ok. 350 osób.
W tak odciętej z obu stron Murem ulicy - na wprost innego muru więziennego - w kilku ceglanych budynkach Rękawka 30 mieszczących synagogę Ansche Chail oraz szkołę Talmud Tora, w 1940 r. dr med. Aleksander Biberstein założył szpital zakaźny. Rok później szpital włączono do utworzonego w Podgórzu Getta. Zaś dwa lata później, w czerwcu 1942 r. kiedy zmniejszono teren Getta, szpital przeniesiono do budynku przy Placu Zgody 3. Żydów stłoczonych na terenach odłączonych od Getta, w tym również z ul. Rękawka, wysiedlono do obozów koncentracyjnych.
Niemcy brzydzili się kontaktu z zakaźnie chorymi. Pozwoliło to wtedy ukryć się pomiędzy chorymi i uchronić przed wywózką ok. 350 osób.
- Załączniki
-
- Odnowiony na ró¿owo biurowiec
- Ul. RĂŞkawka 30.JPG (71.56 KiB) Przejrzano 23917 razy
-
- widok na koœció³ œw. Józefa
- Wylot ul. RĂŞkawka - w tym miejscu ulicĂŞ przecinaÂł Mur Getta.JPG (36.59 KiB) Przejrzano 23917 razy
-
- Ul. RĂŞkawka 1.JPG (54.52 KiB) Przejrzano 23917 razy
-
- Wirtualny Sztetl
- Ul. RĂŞkawka - budowa Muru Getta od strony wylotu na Rynek PodgĂłrski.JPG (55.46 KiB) Przejrzano 23917 razy