Fort N-1 Zwierzyniec w służbie Polskiego Radia

Awatar użytkownika
Darula
Mistrz
Posty: 9088
Rejestracja: 2008-12-21, 17:38
Lokalizacja: Kraków
Kontakt:

Fort N-1 Zwierzyniec w służbie Polskiego Radia

Post autor: Darula »

W Polsce pionierami radiotechniki byli oficerowie - Polacy służący w jednostkach łączności armii zaborczyc. Dla potrzeb polskiego wojska początkowo odtwarzali zdewastowane zasoby łączności po zaborcach. Już 4 listopada 1918 roku w Krakowie, z polowej radiostacji przejętej przez łącznościowców od austrowęgierskiej armii zaborczej popłynęły pierwsze, polskie sygnały radiowe. Przejęcia dokonali polscy łącznościowcy pod dowództwem por Kazimierza Goebele. Z 18 na 19 listopada przejęta została inna wojskowa stacja nadawcza z rąk zaborczej armii, znajdująca się w Cytadeli Warszawskiej. Dokonali tego również polscy oficerowie wojsk łączności: ppor. inż. Kazimierz Jackowski, ppor. Witold, ppor. Władysław Rzymski. Zdobyczna radiostacja o nazwie WAR, konstrukcji Telefunkena została wyprodukowana w 1915 roku. Była to stacja typu iskrowego o mocy 4 kW. Właśnie z tej radiostacji zaczęto nawiązywać regularne połączenia ze stacjami zagranicznymi. Później działalność tej stacji wpisała się chlubnie w czasie wojny polsko-bolszewickiej 20-tego roku. Następną radiostację zdobyto w Poznaniu, 6 stycznia 1919 roku. Uruchomił ją zespół pod dowództwem ppor Stanisława Jóźwiaka.

Wokół zorganizowanych, w 1919 roku wojskowych Centralnych Warsztatach Radiotelegraficznych w Warszawie na Forcie Mokotowskim prowadzonych pod kierunkiem por. inż. Jana skupili się pionierzy polskiej radiotechniki, między innymi :pp. Kala, Hessel, Geringer, Michał Opiela, Pukacz, Hrycan, Smagata, Żołubak, Rykiel, Dutyk, Terlecki, Lisowski, Matecki oraz radiotelegrafiści: pp. Rymarczuk, Leczyk, Flejszerowicz, Laskowski, Gaweł, Krzyształowski, Kruczkowski, Jurkiewicz, Nowakowski, Kafka, Rubiś, Wójcik, a także wybitni naukowcy wojskowi. Do nich dołączyli cywilni pracownicy naukowi, między innymi Władysław Heller, Józef Plebański, Mikołaj Manujłowicz, inż Stallinger, prof. Dymitr Sokolcow...

W początkowych miesiącach istnienia radiotelegrafii łącznościowcy radiowi, poza korespondencją wewnątrz wojskową utrzymywali kontakt z zagranicą, zasilając prasę polską w różnego rodzaju informacje jak: komunikaty giełdowe, meteorologiczne i wiadomości ogólne. Ta działalność trwała do czasu powołania Polskiej Agencji Telegraficznej i agencji East Ekspress .

18 sierpnia 1925 roku zostaje rozstrzygnięty konkurs na eksploatacje ogólnopolskiej sieci radiofonicznej. Wygrywa grupa o nazwie Polskie Radio S.A. Dyrektorem zostaje dr Zygmunt Chamiec. W skład grupy inicjatywnej wchodzą jeszcze W. Heller, B. Chełmicki, L. Skulski, T. Sułkowski, P. Drzewiecki. Warszawska stacja Polskiego Radia zaczęła regularnie nadawać program 18 kwietnia 1926 roku ze stacji nadawczej typu Q angielskiej firmy Marconi Wirless o mocy ~1,5 kW znajdującej się tymczasowo na terenie Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego w Warszawie. Radiostacja warszawska z końcem 1926 roku zostaje wzmocniona do 10 kW a stary nadajnik pamiętający czasy próbnej stacji P.T.R zostaje przekazany do Krakowa. Zgodnie z przyjętymi zobowiązaniami przetargowymi Polskie Radio rozbudowuje sieć stacji nadawczych. 15 lutego 1927 roku uruchamia radiostację w Krakowie o mocy 1,5 kW~2kW.


Pod koniec stycznia 1927 roku rozpoczęto montaż przywiezionej z Warszawy do Krakowa aparatury nadawczej. Stacja została zbudowana pod nadzorem inż. Włodzimierza Stryckiego w poaustriackim forcie 1 Zwierzyniec.

Fort 1 Zwierzyniec to międzypolowe dzieło rdzenia obrony bliskiej zbudowany w latach 1908-1909 na wzniesieniu przy ul. Malczewskiego. Posiada ziemny wał ze stanowiskami piechoty i stanowiskami lekkich dział po dwa na czole i prawym barku, fosę o stoku spłaszczonym. W linii szyi znajduje się blok schronowo - koszarowy, murowany, częściowo z cegły, a częściowo z kamienia na zaprawie cementowej. Strop, który był równocześnie dachem zbudowany został z betonu na dźwigarach żelaznych, między którymi znajduje się blacha. Pierwotnie obsypany był płaszczem ziemnym od czoła i boków. Dwa wejścia po bokach zabezpieczone było dwuskrzydłowymi drzwiami stalowymi, a okna od zewnątrz kratami i dwu skrzydłowymi okiennicami z otworami strzelniczymi od wewnątrz. Budynek schronowo-koszarowy składał się z pomieszczenia załogi ze studnią (73m2 dla 58 żołnierzy), pomieszczenia oficerskiego (6m2), magazynu amunicji (2,10m2), wychodeka (2,25m2) + szambo i dwóch przedsionków. Uzbrojenie fortu składało się z 6 lekkich dział 8cm/M75.

Rozgłośnia Polskiego Radia w Krakowie jako druga w Polsce rozpoczęła emisję programów 15 lutego 1927 roku. Nadajnik uzyskał moc 2 kW w antenie która zawieszona była na dwóch 60 metrowych masztach. Pozwalało to na odbiór audycji na odbiornikach kryształkowych w promieniu 40-60 km od nadajnika.

A dzisiaj... :idea:
Załączniki
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Budowa radiostacji na terenach pofortecznych w Krakowie. Instalacja aparatury - pomieszczenie oficerskie.
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Budowa radiostacji na terenach pofortecznych w Krakowie. Instalacja aparatury - pomieszczenie oficerskie.
10.jpg (12.53 KiB) Przejrzano 16200 razy
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Budowa radiostacji na terenach pofortecznych w Krakowie. Instalacja aparatury - pomieszczenie zaÂłogi.
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Budowa radiostacji na terenach pofortecznych w Krakowie. Instalacja aparatury - pomieszczenie zaÂłogi.
09.jpg (17.92 KiB) Przejrzano 16200 razy
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Budowa radiostacji na terenach pofortecznych. Instalacja aparatury - pomieszczenie zaÂłogi.
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Budowa radiostacji na terenach pofortecznych. Instalacja aparatury - pomieszczenie zaÂłogi.
08.jpg (22.42 KiB) Przejrzano 16200 razy
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Budowa radiostacji na terenach pofortecznych. Instalacja aparatury - pomieszczenie zaÂłogi.
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Budowa radiostacji na terenach pofortecznych. Instalacja aparatury - pomieszczenie zaÂłogi.
07.jpg (24.24 KiB) Przejrzano 16200 razy
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Budowa radiostacji na terenach pofortecznych w Krakowie. Instalacja aparatury.
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Budowa radiostacji na terenach pofortecznych w Krakowie. Instalacja aparatury.
05.jpg (20.95 KiB) Przejrzano 16200 razy
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Radiostacja na terenach pofortecznych.
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Radiostacja na terenach pofortecznych.
04.jpg (18.95 KiB) Przejrzano 16200 razy
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Radiostacja na terenach pofortecznych.
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Radiostacja na terenach pofortecznych.
03.jpg (14.79 KiB) Przejrzano 16200 razy
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Budowa radiostacji na terenach pofortecznych w Krakowie. MontaÂż masztĂłw.
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Budowa radiostacji na terenach pofortecznych w Krakowie. MontaÂż masztĂłw.
02.jpg (17 KiB) Przejrzano 16200 razy
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Budowa radiostacji na terenach pofortecznych w Krakowie. MontaÂż masztĂłw.
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Budowa radiostacji na terenach pofortecznych w Krakowie. MontaÂż masztĂłw.
01.jpg (19.58 KiB) Przejrzano 16200 razy
Plan budynku koszarowo - schronowego.
Plan budynku koszarowo - schronowego.
plan2.jpg (66.87 KiB) Przejrzano 16200 razy
Plan fortu 1 Zwierzyniec.
Plan fortu 1 Zwierzyniec.
plan1.jpg (55.3 KiB) Przejrzano 16200 razy
Ostatnio zmieniony 2009-05-27, 11:14 przez Darula, łącznie zmieniany 2 razy.
Człowiek zniesie wszystko prócz jajka.
.............................................................
www.rawelin.org
www.facebook.com/dariusz.krzysztalowski/
Awatar użytkownika
lipton
Ekspert
Posty: 2572
Rejestracja: 2008-12-29, 16:17
Lokalizacja: Nova Sandecz

Post autor: lipton »

Czy po schronie Fortu 1 coś pozostało? tam zdaje się jest teraz ogród zoologiczny?
Polka na erkaem i granaty... Orkiestra tusz!
Awatar użytkownika
Darula
Mistrz
Posty: 9088
Rejestracja: 2008-12-21, 17:38
Lokalizacja: Kraków
Kontakt:

Post autor: Darula »

Coś Liptonie pokręciłeś... Ogród Zoologiczny jest w Lesie Wolskim :roll: :idea:

Na budynku koszarowo-schronowym dobudowano nową kondygnację na potrzeby nadajnika radiowego, który znajuje sie nadal na terenie fortu.
Załączniki
n1.jpg
n1.jpg (63.35 KiB) Przejrzano 16182 razy
Człowiek zniesie wszystko prócz jajka.
.............................................................
www.rawelin.org
www.facebook.com/dariusz.krzysztalowski/
Shiman
Ekspert
Posty: 3332
Rejestracja: 2008-12-30, 20:05
Lokalizacja: KR

Post autor: Shiman »

Ciekawy planik tylko mam pytanie czy na 1 był tylko jeden schron o konstrukcji betonowej? Interesująca wyglądają na wale dwa schrony (?) z podwójnymi równiami jakby dla broni piechoty lub ckm.
Awatar użytkownika
Darula
Mistrz
Posty: 9088
Rejestracja: 2008-12-21, 17:38
Lokalizacja: Kraków
Kontakt:

Post autor: Darula »

W poprzecznicach stanowisk czołowych były dwa małe schroniki murowane z cegieł i ze stropami z blachy falistej.
W czasie przystosowania fortu na potrzeby nadajnika usunieto nasyp ziemny bloku koszarowo-schronowego i zlikwidowano schrony przy stanowiskach artyleryjskich.
Człowiek zniesie wszystko prócz jajka.
.............................................................
www.rawelin.org
www.facebook.com/dariusz.krzysztalowski/
Awatar użytkownika
lipton
Ekspert
Posty: 2572
Rejestracja: 2008-12-29, 16:17
Lokalizacja: Nova Sandecz

Post autor: lipton »

Wygląda na to, że tak. Ale zwierzyniec to też inna nazwa ogr. zoologicznego, a nie tylko nazwa dzielnicy w Krakowie
Polka na erkaem i granaty... Orkiestra tusz!
Awatar użytkownika
Darula
Mistrz
Posty: 9088
Rejestracja: 2008-12-21, 17:38
Lokalizacja: Kraków
Kontakt:

Post autor: Darula »

Było też: czy kudłate, czy łaciate na nasz program zapraszaja :mrgreen: :-P - Zwierzyniec :idea:
Człowiek zniesie wszystko prócz jajka.
.............................................................
www.rawelin.org
www.facebook.com/dariusz.krzysztalowski/
Awatar użytkownika
marooda
Starszy redaktor
Posty: 1333
Rejestracja: 2008-12-26, 21:04
Lokalizacja: Kraków

Post autor: marooda »

Oj, Darulka, Darulka,
aście namieszali kolego... Masz zdjęcia podpisane jako radiostacja w Dębnikach. Te plenerowe to nie Dębniki, ale jak słusznie kolega zauważył Zwierzyniec. Problematyczne pozostają fotografie wnętrz, choć bardziej pasują do budynku z Dębnik. A gdzie dokładnie znajdowała się dębnicka radiostacja? :-P 8-) :?: (podpowiedż w moim podpisie) :-)

Maruda (absolwent Technikum Łączności)
:-)
Załączniki
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Radiostacja nadawcza w Krakowie-DĂŞbnikach. Maszty.jpg
RozgÂłoÂśnia w Krakowie. Radiostacja nadawcza w Krakowie-DĂŞbnikach. Maszty.jpg (17.48 KiB) Przejrzano 16152 razy
Awatar użytkownika
Darula
Mistrz
Posty: 9088
Rejestracja: 2008-12-21, 17:38
Lokalizacja: Kraków
Kontakt:

Post autor: Darula »

Zdjecia jaki i podpisy pochodzą z Narodowego Archiwum Cyfrowego, nie moja wina że są tak podpisane. Ale to szczegół - widziałem tam gorsze błędy w podpisach fotografi. Nie zmienia to faktu, że Lipton pomylił lokalizacje fortu 1 Zwierzyniec ze "zwierzyńcem", czyli Zoo w Lesie Wolskim.
W NAC jest jeszcze zdjecie dotyczące tematu - budynek dzisiejszego VLO z masztem radiowym... w 1939r. mieścił sie tam sztab Armii Kraków.
Człowiek zniesie wszystko prócz jajka.
.............................................................
www.rawelin.org
www.facebook.com/dariusz.krzysztalowski/
Awatar użytkownika
marooda
Starszy redaktor
Posty: 1333
Rejestracja: 2008-12-26, 21:04
Lokalizacja: Kraków

Post autor: marooda »

W NACu są błędy w podpisach wielu zdjęć, np. pomylona jest miejscowość.

Zdjęcia z masztami, które dałeś, są ze Zwierzyńca. Zdjęcia wnętrz raczej z Dębnik. Zdjęcie, które wysłałem w poprzednim poście jest z Dębnik.

A na deser nadajnik przy Studenckiej.
Załączniki
Eksperymentalna radiostacja nadawcza na gmachu gimnazjum im. St. Witkowskiego przy ulicy Stunenckiej w Krakowie..jpg
Eksperymentalna radiostacja nadawcza na gmachu gimnazjum im. St. Witkowskiego przy ulicy Stunenckiej w Krakowie..jpg (16.29 KiB) Przejrzano 16146 razy
Awatar użytkownika
Darula
Mistrz
Posty: 9088
Rejestracja: 2008-12-21, 17:38
Lokalizacja: Kraków
Kontakt:

Post autor: Darula »

Zdjęcia z wnetrz, które zamieściłem są na 100% z fortu - zobacz na strop i okna.
Człowiek zniesie wszystko prócz jajka.
.............................................................
www.rawelin.org
www.facebook.com/dariusz.krzysztalowski/
ODPOWIEDZ